Türkmenistan, Orta Asya’da yer alan bir ülkedir. Komşuları arasında Kazakistan, Özbekistan, İran, Afganistan ve Hazar Denizi bulunmaktadır. Başkenti Aşkabat’tır ve nüfusu yaklaşık 6 milyondur.
Türkmenistan, birçok zengin doğal kaynağa sahiptir, özellikle doğalgaz ve petrol bakımından zengindir. Aynı zamanda, ülkenin ekonomisi tarım, inşaat ve tekstil sektörlerine dayanmaktadır.
Türkmenistan’ın siyasi sistemi, cumhuriyet yönetimi altında tek parti devletidir. Ülkenin lideri, 2006’dan beri görevde olan Gurbanguly Berdimuhamedov’dur.
Türkmenistan, tarihi İpek Yolu üzerinde yer alması nedeniyle zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Ülke, turizm açısından da büyük potansiyele sahiptir, ancak sıkı devlet kontrolü ve sınırlı turistik faaliyetler nedeniyle turizm sektörü henüz gelişmemiştir.
Türkmenistan’ın resmi dili Türkmence’dir, ancak Rusça da yaygın olarak kullanılmaktadır. Ülke, Türk Konseyi, Bağımsız Devletler Topluluğu ve Birleşmiş Milletler üyesidir.
Son yıllarda Türkmenistan, ekonomik reformlar yapmaya çalışarak dış yatırımları çekmeyi ve ekonomisini çeşitlendirmeyi hedeflemektedir. Ancak insan hakları ihlalleri, basın özgürlüğünün sınırlanması ve demokratikleşme eksiklikleri nedeniyle eleştirilerle de karşı karşıya kalmaktadır.
Özetle, Türkmenistan, Orta Asya’da yer alan doğal kaynakları zengin, kültürel açıdan zengin bir ülkedir, ancak sıkı devlet kontrolü altında yaşayan bir toplum ve sınırlı demokratik özgürlüklere sahip bir siyasi sisteme sahiptir.
Türkmenistan’ın nüfusu yaklaşık 6 milyondur. Ülkenin en kalabalık şehri ve başkenti olan Aşkabat, nüfusun yaklaşık üçte birini barındırmaktadır. Diğer önemli şehirler arasında Türkmenabat, Daşoğuz, Mary ve Balkanabat yer almaktadır. Türkmenistan’ın nüfus yapısı genellikle gençtir ve ülkenin çoğunluğu Müslüman’dır.
Türkmenistan’ın toplam yüz ölçümü yaklaşık 491,200 kilometrekaredir. Bu, dünyanın en büyük 52. ülkesi yapar. Ülkenin genişliği yaklaşık 1100 kilometre, uzunluğu ise yaklaşık 650 kilometredir. Türkmenistan, Orta Asya’nın en büyük çölü olan Karakum Çölü’ne ev sahipliği yapar ve ülkenin yüzeyinin yaklaşık %80’i çöller ve yarı çöllerden oluşur.
Türkmenistan, zengin tarihi ve kültürel mirası, doğal güzellikleri ve ilginç mimarisiyle keşfedilmeyi bekleyen birçok turistik yer sunmaktadır. İşte gezilebilecek bazı yerler:
- Aşkabat şehri: Başkent Aşkabat, devasa mermer binaları ve parlak gece ışıklarıyla dikkat çekmektedir. Şehirdeki popüler turistik yerler arasında Türkmenbaşı Anıtı, Aşkabat Telekeçilik Kulesi, Köroğlu Parkı ve Halk Sanatı Müzesi yer almaktadır.
- Merv Antik Kenti: Merv, Orta Asya’nın en büyük antik kentlerinden biridir ve UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer almaktadır. Şehir, Pers, İskit, Arap ve Türk hükümdarlıklarının izlerini taşır ve müthiş mimari kalıntılara sahiptir.
- Köneürgenç Antik Kenti: Köneürgenç, Orta Asya’nın en eski şehirlerinden biridir ve Unesco Dünya Mirası Listesi’nde yer almaktadır. Şehir, Türkmenistan’ın kuzey batısında, Özbekistan sınırında yer almaktadır.
- Yangykala Canyon: Yangykala Kanyonu, ülkenin batısında yer alır ve çarpıcı doğal güzelliklere sahip yüksek kayalıklardan oluşur. Bu muhteşem kanyon, yürüyüş ve dağcılık aktiviteleri için popüler bir yerdir.
- Hazar Denizi Sahili: Türkmenistan, Hazar Denizi kıyısında birçok güzel plajı barındırmaktadır. Türkmenbaşı şehri, Hazar Denizi kıyısındaki popüler bir tatil beldesidir ve doğal güzellikleri, plajları ve su sporları için idealdir.
- Köw Ata Yeraltı Mağarası: Köw Ata, Türkmenistan’ın batısında yer alan tuzlu bir su mağarasıdır. Sıcak su havuzları, renkli ışıklandırma ve doğal mineral kaynakları ile ünlüdür.
- Nisa Antik Kenti: Nisa, Aşkabat’ın yaklaşık 18 kilometre güneybatısında yer alan ve Parthian Krallığı döneminden kalma antik bir şehirdir. Burada, kalıntılar arasında kraliyet mezarları ve kalıntıları görülebilir.
- Türkmenistan Halı Müzesi: Türkmenistan, halı dokumacılığı konusunda ünlüdür ve Türkmen halıları dünya genelinde tanınmıştır. Aşkabat’taki Türkmenistan Halı Müzesi, çeşitli renkli halıların sergilendiği büyük bir müzedir.
Türkmen mutfağı, Orta Asya’nın genel özelliklerini yansıtan ve komşu ülkelerin mutfağından etkilenen zengin bir mutfaktır. Türkmen mutfağı, çeşitli et yemekleri, pilav, çorba, kek ve tatlılar gibi geleneksel yemeklerden oluşur. Ayrıca, çay, kefir ve ayran gibi içecekler de Türkmenistan mutfağında önemli bir yere sahiptir.
- Plov: Türkmenistan’ın ulusal yemeği olan plov, pirinç, havuç, soğan, kırmızı biber ve koyun eti veya kuzu eti ile hazırlanır.
- Mantı: Bu Orta Asya mutfağına özgü yemek, hamurun içinde baharatlı kıyma ve soğan karışımından oluşur ve genellikle yoğurtla servis edilir.
- Şurpa: Bu çorba, genellikle kuzu veya sığır eti, patates, havuç, soğan, biber, domates, kereviz ve diğer sebzelerle yapılır.
- Baursak: Bu hamur işi, hamurun mayalanması ve kızartılmasıyla hazırlanır ve genellikle bal veya kaymakla servis edilir.
- Chal: Türkmen pilavı, baharatlı kırmızı mercimek ve havuç ile pişirilir ve genellikle et yemekleriyle birlikte servis edilir.
- Samsa: Samsa, et, patates veya kabak ile doldurulmuş hamur işidir ve genellikle kahvaltıda veya atıştırmalık olarak tüketilir.
- Gözleme: Bu hamur işi, peynir, patates veya et gibi çeşitli malzemelerle doldurulur ve kızartılır veya fırınlanır.
- Halva: Halva, susam, şeker ve tereyağı veya yağ karışımından yapılan tatlı bir atıştırmalıktır ve Türkmenistan’da sıklıkla tüketilir.